Irland

Uß de Wikipedia
Dr Vaahn va Irland.
Jrün es d nationale Faarv va Irland unn de Haarf de es de nationale Mösikinstrument.

Irland (Amplisch:Poblacht na hÉireann (Irsch), Republic of Ireland (Inglisch) es ö Land unn Insel ä West-Europa, westlisch der Inseln Jrüßbrittanniens. Öt Land hat en Jrüde va 70.273 km² unn 2016 hat Irland 4.761.865 Lüüh. Republik Irland omfässd unjeväär 80 % der Insel Irland dat litt töösche dr Atlantische Ozean (em Weste) unn dr Irsches Meer (em Oste). D öövrige 20% es Nordirland, datt Ongerdeel es va öt Voreenigt Königrich. Hauptstadt es Dublin, wo mier als 553.165 wonne (2016). En d direkte Omgeevung va dr Hauptstadt wonnd eng Drittel dr Irsche Bevölkerung.

Kultur unn Geschichde[Ändere · der Quälltäx ändere]

Irland is dr enzije Land em Europa, wo dr Engflöß va dr örsprunglische Keltische Kultur hückschedaag noch een sehr bedeutende Rolle speehlt. Schunn 7000 v. Chr. es dr Insel besiedelt, ävver om unn bei 300 v. Chr. kääme d Kelte va Midde-Europa no dr jrüne Insel, wie öt ouch genuump wääd. Op dieser Wies kääm ouch dr Keltische Kultur unn Sprooch op öt modernen Irland. En d Romänische Ziit wor Irland als Hibernia bekannd. Öt Kristlische Glauve kääm in dr 5. Joohrhonnert no Irland, dörch gevlöchtigte Schklaave ous der Romanisierte Nohbar-Insel Jrüßbrittanien.

Aaf 1100 kääm Irland onger jrüße Normandisch-Inglischer Herrschaff, wobei dr fruuschtbohre Jääjend va Dublin wääd konfiszeeht dörch d Ingelsche Herrscher. De Irsche Bevölkerung wor vertriibt no öt berjricher West-Irland, wo dr Boden stengejer (unn deshalv wenijer fruuschtbor) es. Dr Ingelsche Herrschaff bekääm steets mier Engflöß en Irland, wo en 16. Joohrhonnert d Reformatiun stattvong, die Irland nitt beengflößd hat. Datt bedeutet datt de jrüße Mierheet va dr Irsche Bevölkerung hücksche Daag noch steehts anjehöörisch es zo dr Katholische Kirche, en Jääjestaand zo Jrüßbrittannien die mier Protestantisch es.

En Midde 19. Joohrhonnert (1845), wor dr Irische Bevölkerung jetrovve dörch enge Hongersnot. Vüül Lüüh stäärve oder worre ousjewannert no onner angerem d Voreenigten Staaten, wo sii nahfahre eng jrüß Deel va dr Bevölkerung hückse Daag sinn. Öt entstohn va d Hongersnot wääd hückse Daag ooch noch als Vorwürf gebrouscht jääje d Britte die bis 1921 öt Land beherrschde, als en Ierland eng Bürjerkrisch (1919-1921) ousbrusch wobei 1.200 Lüüh stäärve. No d Aavkomme am Eng dr Krisch, wääd dr Irsche Republik jestiif, wobei Nord-Irland bei Jrüßbrittannien bliev. Hei is öt Konflikt töösche d (Protestantische) Ingelschen en (Katholische) Ire noch stehts lewendig, en wor öt eng Krisch va 1969 bis 1998 (the Troubles). Zier nüüh es datt dr Irsche Sprooch stehts mier gekallt wääd nääve Inglisch.

Öt Jebiid[Ändere · der Quälltäx ändere]

Öt Irsche Jebiid es hövelejisch und mier berjricher an dr Köste va dr Atlantischen Ozean em Weste. Dr hükßde Stell, dr Carrauntoohill (1041 N.N.) es em diese Lage ooch zo finde. Öt Klima is sihr mild, unn deshalv es dr Insel Jrün, also dr wääscht vüül. Vieh (Rind) hat noch en bedeutender Rolle en dr Weetschaff, sowie en jeringer Maß Ackerbou. Dr Shannon es mit 370 km Länge dr jrüßde Flöß. En öt Weste sinn mierder Seen, wo va de Lough Corrib mit 200 km² de jrüßde es. 84,2% dr Bevölkerung is dr Katholische Kirche anjehöörisch unn 2,8% es dr Anglikanische Kirche anjehöörisch. Öt jiev ooch eng zier klenge (Düütsch) Lutheranische Jemengschaff va 50 Lüüh en dr Hauptstadt Dublin.[1]

Quälle[Ändere · der Quälltäx ändere]

  1. https://de.wikipedia.org/wiki/Irland
 Commons: Irland – Sammlung von Bilder, Filemche un Tön op Wikimedia Commons