Rheinische Dokumenta

Hee di Sigg_is_op Kölsch
(mieh kölsche Sigge)
unn jeshrivve wii_mer_t_shprish
(mieh Sigge jeshrivve wii_mer_t_shprish)

De Rheinische Dokumenta eß en Schreff di fun de Shproocheweßßeschaffler vum Landschaffßfobannd Rhingland beschrevve wood, un wo mer Shprooche em Rhingland met schriive kann, di zick de Preußenß weßßeschafflesh ungersöök wääde. Em Süde eß et de Jäjend öm de Nahe un de jannze Mosel, dä Hunsrück un de Ëijfel, Oßte dä Wëßtowalld_un dat Berjėsche Lanndt, em Oßte di zwëij Lemmbursch un em Norde dä janze ongere Rhing, un alles, wat do zwesche litt.

De Schreff eß aan sesh äänlesch wi Deutsch, äver dobëij noch jët ëijfacho un süßtematescher wi Holländėsch. Se känt këij ß, q, x un z, ävo de Ömloute un noch onjeväär 13 Ëkßtra_Boochshtaave, dobei sin dann ch, ch, ng, un sch. Di övverije nüng senn:

Se eß jenou foneemesch, jede Bochshtave shtëijt alldemool för därsëlləve Ton.

Di äxtra Zëijsche:

Med ennem opprääschte Streshje dronger:
- E̩, e̩ → et su_jenannte „Murrmel-E“ wi em Kölsche enß ? / (i), weed och enß Schwa jenanndt
Med_ennem Punk dronger:
- Ạ, ạ →
- Ṛ, ṛ →
- Ṣ, ṣ → et sujenannte „schtemmhaffte S“ wi_jen däm Woot Senn ? / (i)
Med_ennem Höksche dronger:
- Ą̈, ą̈ →
- Ǫ, ǫ → dat sujenannte „offen O“ uß däm Woot Ovve ? / (i)
- Ǫ̈, ǫ̈ → dat sujenannte „offe Ö“ uß däm Woot Övve ? / (i)
Med Böjelsche dronger:
- Ch, ch →
- Sch, sch → et sujenannte „schtemmhaffte Sch“ wi_jen däm Woot Journalliß ? / (i)
Med_ennem Pünkshe drövver:
- Ṙ, ṙ → da „R“, wat e beßje noh_m „ch“ wi en däm Woot „Mache“ jedäut weet, ävver nit janz shtemmloßß eß.