Israel
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)
.svg)
Israel es önö Staat em Nahe-/Meddlere Oste un litt tösche Äjüpten, Jordanie, Sürie un dr Lebanon. Zosätzlich jrenzt öt an dr Jasa-Striif un öt Westjordanland. Dr Jolan stellt och ön Jrenzjäjend do. Dozo jehüüd och dr See Jenesarett. An sing Jrenz liihe 3 Meere, öt Meddlmeer, öt Duude Meer un janz an d Spetz em Süüde öt Ruuh Meer.
D Jäjend
[Ändere · der Quälltäx ändere]Dat Land jehüüd zo d kleng Länder en dr Meddlere Oste. Va Nord no Süd messt öt mä 470 km, an d breedste Stell send öt jeraad öns 135 km.
Dat Land lädd sisch ä vorschiidene Zone ädeele. D Köste, di vöör d Buure wi jebakke es, d Höövöle en d Medde van öt Land met dr joohe Boom en ö paar Täler, dat Land öm dr Jordan met jönoch Wasser un d Negev-Wüste, wo bo nüüß waahßt.
Wä do läävd
[Ändere · der Quälltäx ändere]Dat janze Land hat onjeväär 7,6 Milliun Äwohner. D jrützde Städt send Jerusalem, Tel Aviv un Haifa. Ä völl Städt lääve d Jüdde un d Lüüh arabische Härkonft eng z samme, watt döck Probleme maat.
Onjeväär 80 % van d Lüüh ä Israel send Jüdde, 20 % stamme van Araber aav. Öm dörch di Natiune kenne z jruuße Dörje z maache, jitt öt ö paar Amtssproche. Dat send Änglisch, Hebräisch un Arabisch.
Wi öt Land entstäng
[Ändere · der Quälltäx ändere]No dr 1. Weltkresch övvernomm Ängland dat Jebiid un nomm öt d Osmane aav. Dr Fölkerbond laad vass, dat sisch Ängland och doröm kömmere solld, dat Jüdde do lääve dorfe. 1947 stemmde d Vereinte Natiune dovöör, di Jäjend en önö Deel z deele, dä vöör d Jüdde wööch un enne angere, dä vöör d Araber es. Em Mai 1948 wood dr Staat Israel jejrönd un van d Vereinte Natiune a erkannt.
Dr Kresch
[Ändere · der Quälltäx ändere]An dr Daach van d Staatsjröndung vong dr Kresch a. All d Nobbere erklärde dem dat kleng Land, un dat Janze duurde va Mai 1948 bes Juli 1949. Ävver dat bleed net dr enzije Kresch, däm Israel z bestooh hod. Dr Kresch van d 6 Daach vong am 5. Juni 1967 a. 1973 volchde dr Jom-Kippur-Kresch. Dozo koome noch Kämpfe tösche d Israelis un d Libanese.
D Weetschaf
[Ändere · der Quälltäx ändere]Israel es ö modern Land. Öt meedste Jeld kütt dörch d Turiste en öt Land, di sisch d hellije Stätte akikke wälle. Völl komme och wäje öt wärm Wasser an Ruuh Meer en öt Land. D Buure brenge ävver och völl Knöpp no Israel, denn Opß un Jemöss va Israel es bökannd. Ävver och anger Deele van d Weetschaf brenge Jeld. Dozo jehüüre Diamante, Medikamente un Waffe.