Burch Koraidelstee
(Sije op Stolberjer Platt)
un jeschrieve wie moch öt kallt
(Sije jeschrieve wie moch öt kallt)
| De Burch Koraidelstee!
| |
|---|---|
 | |
| Jejründt: | 960 |
| Ander Burje un Ruine | |
D Burch Koraidelstee, op Huchdütsch heecht di Coraidelstein, es ön vreuere Burch an d Mosel. Hü z Daachs es öt mä noch ön Ruin. Burch Koraidelstee litt beij dr Ocht Klotten.
En d ischte Joohre
[Ändere · der Quälltäx ändere]Met d Bösiidlung en di Jäjend hat öt at lang vöör dr Burchbouw a jevange. At em 3. un 4. Jahrhondöt hodde an di Ställ dö au Römer nö Stötzponkt. Au Mönze un Schärver zeechde dat. Mo kann dova ussjo, dat van d Hövvel uss, d Römer dr Floßß övverwachde. Dä Opdrach dozo koom möjelicherwiiß us Triir, wat damols ön Kaiserstadt jewä woch. Dat ändernde sisch em Joohr 395 als di no Mailand ömtrock. Domet vorloor Triir un och d römische Stötzponkte an d Mosel a Jeweet un woode spiidestens em 5. Jahrhondöt opjejovve. D Franke un d Alemanne hand s dann kapott jemaad. Dat ärkläärt och, woröm d leitzte römische Mönz va Kaiser Magnentinus us öt Joohr 395 stammd.
D Burch
[Ändere · der Quälltäx ändere]D Burch wood em Meddelalder jebouwd. Sun Burje hosche damols Veste. Bouwhäär woch Pfalzjraf Hermann I. Dat Jrondstöck jehood öt fränkisch Könnigshuuß, zo däm och Hermann I. zalld. Dr Jrond, an di Ställ ön Burch z bouwe woch dr sälbe, dä och d Römer hodde. Van d 90 m huhe Vels hod mo önö johe Övverbleck övver d Mosel un jeschötzt woch mo do ovven och noch.
Bes zm Joohr 1140 wood d Burch va pfälzische Vögte bewonnt. Dr ischte wood van d polnische Könnijin Richeza, ön Doohtr van dr Pfalzjraf Ehrenfried äjesatze. Tösche 1140 un 1192 wooch d Burch Eejedom van öt Reich, ö Reichsjot, wi mo dat damols nannt. Dr Könnig Adolf va Nassau woch jezwonge, d Burje ä Cochem un d Burch Koraidelstee z vorfände. Hä brudde Knöpp. Su veel s d Kurtriirer en d Häng. Hein va Klotten kräät van dr Bischoff Balduin va Luxemburg d Ärlaubness, nävver d Burch ö Huuß z bouwe. Sing Doohtr Jutta und un hörö Mann Dietrich va Kesselstatt övvernomm dat Lehe. Di Wääßelei held noch ön janze Zitt a un jäng sujar noch flottr. Tösche 1410 un 1542 hodde d Ritter van d Winneburg öt Saare. 1545 övvernomm Heinrich va Hagen önö Deel van d Burch. Beij di Nachvoljer joov öt bald Kniiß. Öm däm us dr Wääch z joo vonge s a, tösche 1543 und 1547 neu Deeler van d Burch z bouwe. Däm kräät Heinrich va Hagen. Dä alde veel an d Winneburger. En d Ongerlaare us di Zitt vängt mo ön schünn Vöörjab. Venstere dörch di mo van dä alde en d neue Deel kikke kann, moote zojemuurt wääde. Kenne sollt en d Buud van d angere kikke dörfe.
Tösche 1575 un 1587 veel d janze Burch a Haust va Ulmen. Bes 1654 deelde sisch ön Ervin va Haust va Ulmen un önö Erve va Hoin va Hartenfels dat Lehe. Dono wood Johann Eberhard va Kesselstatt Häär op d Burch. d va Kesselstatts bleete dat bes 1917.
Op Belder us öt Joohr 1831 kann mo sisch ävver at bekikke, dat us di Burch ön Ruin woode es. Dr Zervall es jott z erkänne. Ö Beld va 1838 zeecht at öt Beld van ön Ruin un 1841 erkännt mo mä noch dä Bärchfriid, ö paar Türm un jätt Reste va Muure. Dat janze wood bouvällisch un 1906 schreev dr Rejiirungspräsident va Koblenz, dat sescherjestallt wääde mööd, dat nuuß dörch ömkibbende Muure un Törm passeerd. D Kesselstadts hand dorop önö Müürer dr Opdrach jejovve, dr Bärchfriid no z muure.
1917 koovde dr Ingenieur Heppner di Ruin un drooch sisch met dr Jedanke, d Burch wärm op z bouwe. Hä hod och domet a jevange, häm jäng ävver 1924 öt Jeld usu n hä mood öt a singe Kolleech Hellenbroich vorkoofe. Dä vrasselde zwar wiir, dä Bouw van ö Wonnhuuß kutt ävver isch Konsul Harney us Düsseldorf väädisch ställe. 1952 övvernomm Else Harney, d Doohtr van dr Konsul d Burch un maade do ön Wärkstatt op.