Braiellsch Platt
(mieh kölsche Sigge)
unn jeshrivve wii_mer_t_shprish
(mieh Sigge jeshrivve wii_mer_t_shprish)
Dat Braiellsch Platt, op düütsch: Breyeller Platt kalle se en Braiel, op dütsch Breyell. Dat es ene Oot zwesche em ongere Rhing un de Maaß jelääje, dä hück bei de Jemeinde Nettetal jehööt, di mer künßlesch do jeschaffe hät. Dovör wohr övver Johrhonderte en weschtijje Handelsplaaz med en Tradizjuhn vun de Buure.
De Krähmer und Handelslück uß Braiel han och ein eije rottwelsche Shprooch jehat, et Krämerlating, wat sesch Heenese Vlek jenannt hät, op dütsch Henese-Fleck. Dat hät mem Braielsch Platt ävver nit vill ze donn jehat.
Verwandschaff vun dä Shprooch
[Ändere · der Quälltäx ändere]Et Braiellsch Platt es ein vun dä Mongk_Aate vum Övverjangk zwesche em Klewerländisch, em nordlisch Limbursh, anger Nederlängsche Dialekte un dä övverijje Wäß_Meddeldütsche Shprooche (et Ripoarisch). Di woodte en de Verjangeheit och Dütschnederlängsch jenannt, äwer jets dökker Platt udder Plattdütsch. Et es em Wäste vun de Linnisch vun de eijnheijtlijje Miehzahl un em Norde vun de Benrother Linnisch un dobei em Sööde vun de Öödingsche Linnisch. Et es däsderwääje bei de wäßlijje vun de oßlemborjesche Dijaläkte, di mer och de södniderfrängkesch (Shprooch)e Shprooch nänne deiht.
Beispellsäz
[Ändere · der Quälltäx ändere]- Et Nausch sint al de Kot jriis. (Et naaks sen all de Katze jriiß/jrou)
- Möt braiellsche Kärmes joaven et emer de ärschte Kiersche. (Met dä braiellsche Kirmes joov et ümmer de etdte Keesche)
- Dou Klaapmul, wän men dech jät vertält, mos-e träk wär klaape! (Do Traatschkann, wam_er Der jät verzällt, doh moß De dat tiräk wigger eröm shtreue!)
- Dä Klaierschtoof hap ech langs de Döer jejole. (Dä Kleiderstoff han esh aan de Düür jekouf)
- Vör en näte Klenger bön ech emer de habe. (För ene nette Klaaf ben esh emmer ze han)
- Ene Wengkter jinge de Vraue schekschoonjaare, un et Vus broak en et Iis en. (Em Wenter jingke de Froue Schlettschohnloufe, un et Fuss es em / ent Iiß enjebroche)
- En di Vroach jon ech möt dech enich. (En dä Frooch ben esh met Der eens)
För noh ze lässe
[Ändere · der Quälltäx ändere]- Hans Straver: „Breyeller Wörterbuch“, eruß jekumme als Band 49 en de Schreftereih vum Museumsverein Doreborsh, en Jriefroth, em Johr 1997, kei ISBN
- Hans Straver: „Hochdeutsch - Breyeller Platt - Henese-Fleck.“ Breyell, 1984, kei ISBN
- Hans Straver: „Os kleen kentänt Leave.“ Breyell, 1995, kei ISBN