Rheinromantik
De Rheinromantik beschrief en Jeisteshaltung, die en alle Kunsjattunge zom Ussdröck kom. Se entstond en d'r Zigck vun d'r Romantik, die et Engk vum 18. un_et janze 19. Jahrhundert ömfass. De Aanfang wutt vür allem durch Schriffsteller un Künsler jepräsch. Em Aangeseesch d'r waasenden Industrialisierung met all dä schläschte Bejleiterscheinunge, hätt me sich d'r Natur un d'r Verjangenheijt zojewandt. Friedrich Schlegel (1802 em Mittelrheintal) hätt joot beschriewe woröm_et dobeij jing:
...für mich sen nur die Jäjende schön, die m'r jewööhnlich rauh un wild nenne deet; nur die sin erhabe, nur erhabene Jäjende köunne schön sen, nur die errääje de Jedanke vun d'r Natur. [...] Nix äwer kann dä Endruck su verschönere un verstärke als die Spure vun menschlichem Moot aan de Ruine un d'r Natur. Stoulze Burje op wildem Felse, Denkmohle uss d'r menschliche Heldezigck, sich anschlüüßend aan die hühtere uss dä Heldenzigge d'r Natur.
Et Mittelrheintal wutt Engk vum 18. Jahrhundert vun Reisende wie dämm Italiener Giorgio Bartoli un dämm Engländer John Gardnor em Johr 1787 bereis. 1802 hätt Clemens Brentano un Achim von Arnim et Tal bereis. Lord Byron (1812–1818) hätt e Reisejedisch "Childe Harold's pilgrimage" jemaat. William Turner kom wäjen singer op dänne Reise jemohlte Bildere vür allem beij de Engländer en de Schlaachzeile. Dodurch hätt sich et Rheintal vun_e_ner Durchreiseregion op d'r klassischen Bildungsreis noh Italie zo'ner touristischen Adress vum ierschte Rang entwickelt. Noh d'r Schweiz met ihre rauhe Aleppetäler wutt et felsije overe Mittelrheintal met singe velle Burjschruine zom "touristische" Moss.
Veel Fürste un rische Privatlück hann me'm Widderoppbau vun dä Burje bejounne. Allen vüruss et preußische Köningshuus, dat glich aan mietere Stelle tätisch wor. Als schönstes Bauwerk vun d'r Rheinromatik jilt dat vun Köning Friedrich Wilhelm IV. jebaute Schloss Stolzenfels beij Kowelenz. Suja einfache Tunnelzojäng hätt me während dä Zigck vun d'r Romantik neujotisch ode neoromanisch jebaut.
Un selefs hückzedaach werde die Burje am Rhing vun de Prominente wie zom Beijspill em Thomas Gottschalk noch jekoof.