Linux (Bedriefsystem)

Uß de Wikipedia
Tux, dä Pinguin, es et Linux-Maskottsche
Tux, dä Pinguin, es et Linux-Maskottsche

Linux, dat klengk: [ˈliːnʊks] (IPA), um_mer säät och GNU/Linux [jnuː ˈliːnʊks] (IPA) doför[1]. Et is en friejes Multiplattform-Miehbenutzer-Bedriefsystem, dat de Linux-Kään verwende dät, op GNU basiere dät un Unix-ähnlich sin dät. Erztmals in größerem Stil ingesatzt wood dat Linux 1992 noh de GPL-Lizenzjierung von de Linux-Kään. Dat modular opgebaute Bedriefsystem wed wigger usgebaut, von Softwareentwicklern op de ganze Welt, welche bei de verschiddenen Projekte mitmache däte. Do sin dan Ungernehmen wie och Non-Profit-Organisatione un Enzelpersonne beteiljigt, die dat dan als Hobby betreivve. Im Leeve werde dann miest sogenannte Linux-Distributione genutzt, in denne dan verschiddene Software fix un feddich parat gemacht wudde sinn. Aal von denne Distributione enthale somit quasi Linux also genau gesacht de Linux-Kään. Von denne Linux-Distributionen gibt et wirklich ärch viel, evver für de aktuelle Kernel 2.2.x, 2.4.x un 2.6.x gidet immer nur en stabille, in aktiv gepflechte und en wigger entwickelte Version – dobei wird de (stabille) 2.6.16er-Zweich noh gepflegt un et wede Patches für de vorherje Versionen parat gemat. Evver viell von de Distributoren und von de versierte Benutzer mache sich de Bedriefsystemkään mehr oder wenniger für ihre Zweck selvs parat.

Linux kanste quasi övveral gebruche, so op dinge Desktop-Rechner, op nen Servern, in en Mobiltelefon, oder nen Router, op Multimedia-Endgeräten un in enem Supercomputer. Dobei sinn die Ungerschide in de verbreitung von de enzelne Bereich at äch drastisch. So is dat Linux op dem Server-Maat ne feste Größ, wobei et op de Desktops un Notebooks (also esu Dinnge för dem de gerad sitze däst) bislang nur ein kleen[2] Roll spillt. Dazu kütt dat de wirtschaftliche un de geographische Lage ener Region e wichtige Roll spille dät. So wille zeerzt südamerikanische Schwelleländer de Insatz von de Linux ärch verstärke donn.

Geschicht[Ändere · der Quälltäx ändere]

Janz jenou fengk mer et op dä Houpsigk övver → dem Linux sing Geschicht.

Wat is fürher passeet?[Ändere · der Quälltäx ändere]

Anno 1983 hät de Richard Stallman ens e Projekt in et Lääve geroofe, und hät de ganze Rötsch GNU-Projekt genannt, för dat et dat Zill wor, en dem Unix ähnlichet Bedriefsystem für ze mache, wat sich mit dem POSIX gut vertrare sollt dät. Zwor wor at am anfang von de 90er Johr en ordentlich Rötsch vun Programme geschrieve wode, evver de wichtige Bedriefsystem-Kään, wor noch e Idötze, un koom nur langsam fürran.

Jo un dan wor da noch de Berkeley Software Distribution, de hät sich at in de 80er entwikelt, dat wor och en frije Programm, evver de bedötschte Advokate hadde sich noh in de Hoor, un wie dat wod wede sollt, kund och noch kener sage, sodat dat och kee Altanativ för e frijet Bedriefsystem wor.

Jo, un so koom et dann, dat am Beginn von de 90er Johr kee einziges frijet System do wor, wat vollstandig sinn dät, un esu för dat de Entwikler intressant hät sinn könne.

Un wat is dann passet?[Ändere · der Quälltäx ändere]

Do gov et in de Stadt Helsinki dat is in Finnland, ne statze Käärl de wo Linus Torvals heiße dät, un de hät sich nu 1991 gefrocht wie dat de singge Kompjuda den esu innedrinn so funkzeniere dät, oder genauer gesacht, wie dat de singge Proßessa arbeide dät. Jo esu koom et dann, dat he angefange hät e sogenannte Terminal-Emulation für ze schrieve.

Als de dan so e Zick dran entwikele dät, do komm he dadrupp, dat dat genze op de beste Wech is e Bedriefsystem för ze wehde, un wat dät de Jung, he sazt in de Aanwender -Themengrup för et Bedriefsystem Minix e Meldung wo dat he singge Bedriefsystem ankündege dät.

De Linus hät sich dat esu gedaacht, dat dat Bedriefsystem noch im Septemba vun dem Johr op e'nem Server för denne jestallt wede sult, die sich daför interessiere däte. Un he hät sich och gedaacht, dat de ganze Pröll op de Nom Freax odder Buggix hüre sult, evver de Ari Lemmke, dat wor de Fetz wo domals de Administrato von dem FTP Server wor, dem geviel dat nitt, un esu het de dann de ganze Rötsch inne e ein Vezeichniß ze verfügung gestallt dat he Linux genannt hät.

De Linus hät gesaat dat he dat net gut finde dät, evver no koter Zick hät he et dann doch för gut befundde, he meint dat Linux doch e besser Nom för et dat wör.

Zeezt hät de Linus dat Linux wie et jazt heiße dät noch ungger eigene Lizenz erussgegevve, wobei he verbidde dat, dat mo dat Linux benutze dät för Geld domit ze verdinne. Nu wor et evver esu dat dat nit esu jot för de entwicklung von dem Linux wor, un so koom et, dat he sich gedaat hät, ma sullt de Entwickler ärch viel mi Freirüüm losse. För dat ze werwirkliche dät he mit de anderre zesamme de mit em drann arbeide däte, dat ganze dan ungger de GNU GPL stalle. Esu kunnt ma nu hingon un dat Linux mit de Projamme us dem GNU-Projekt zesamme don, un so dat ezte frieje Bedriefsystem för anzebidde. Jo su kunnt ma jetzt dat ganze viell besser modifiziere und verbreede un dat wor nun för e viel größere Zahl vun Entwikla interessant. Dat dät sich at esu gut entwikele, dat de Linus sich gedaht hät ma müßt noch e Maskotsche han, do he nun Pingoinne ärch jot ligge kunnt, wollt he och e'ne Pingoinn, un su hät he dann 1996 ne Wettbewerb ussgeschrieve, un als Sieger is dann de Tux doruss erfür gegangge (dat is de Jung do bovve räschts op de Sigg he).

Ma sollt veleicht noch sage, dat de Lück dat Linux so gut fande, dat ze ne Asteroid, de ze am 12. Oktober 1994 entdeckt hann noh dem Linux dann de Linux genannt hann.

Un warööm heißt det nun och GNU/Linux ?[Ändere · der Quälltäx ändere]

För de egentliche fum Linus geschievene Kään, hät de Linux gesaat, un de Kään wood och zeezt op dem Minix eingesazt. Nohdem de Jungens 1992 dat Linux dann unger de GNU GPL erussgegieve däte, wood de Kään in dat GNU intregiert. Un dat wood nu ratz fatz zu de am mieste genutze Variannt, do et zu de Zick noch kei andere frije Kään gof de fluppe dät. So koom et dat de Lück un och de Linus dat ganze dröm un dran dan nur noch enfach Linux nenne däte. Evver de Richard Stallman, also de Begründer von dem GNU-Projekt wollt nu dat ma dat allet zesamme GNU/Linux nänne dät sollt, do jo dat GNU e wichtige Roll spielle dät, un dat sollt nit vegesse wede. Dat GNU-Projekt selfst un och dat Debian-Projekt han dat och dereckt gedonn, evver de mieste Entwickler un och andere Linux-Distributoren (dat sin de Lück de de Linux-Kään nimme un mit andere Projamme zesamme patschich paraat gemaat erussbringe) wullte dat nit un han sich och oft einfach drübber hinwegjesazt. De han gesaat, dat ze dat nit wille, weil dat jo einfacher wör dat nur Linux för ze nenne (wie pragmatisch dat müsse kölsche gewesse sinn), un usserdem wör et jo esu, dat ze in de Zwichenzick och ne ganze Rötsch an Projamme be de Kään donn de nit us dem GNU-Projekt kumme däte.

Wie süd dat hück us?[Ändere · der Quälltäx ändere]

De Linus is de houpsächlich verantwordliche för de Linux Kään, un damit he och genuch Zick hätt sich daröm för zu kümmere, wed he vun de Linux Fondation bezahlt, de Fondation is gemeinnützich. Jo un de andere Entwilkla de werde oft fun ene Firma bezahlt för dat se sich mit dem Linus zesamme öm de Kään kümere däte. Luurens de Andrew Morton de dät z. B. för Google am Linux Kään arbeide, un is dobei im sogenannte Merge Window för dat sammele vun alle Änderunge zuständich, un mot die dann an de Linus wiggergevve.
Jo esu wigg de Kään, evver och noch andere Lück sinn mit de Linux beschäftigt, denn esunne Känn för sich allein genomme nötz de Aanwänder noch nit esu viell. So kütt et dat et do esu Sache gift wei de versidenne grafische Desktop's dat sinn grafische Aanwenderbovverfläche wie dat KDE oder de Gnome, de sinn daför gemaat, dat et at wirglich einfach is mit enem Rechna ümzejonn. Jo un de vielle Distibutionen, de sinn oft esu gemaat, dat et och für enem Aafänger jans einfach wör för dat kommplette System för ze installiere also op de Rechna druff för ze mache, un de ganze Rötsch för inzestalle.

Dat is at wat, evver et git noch mie, op de ganze Welt donn sich de Lück zesamme un donn och noch andere Projamme schrieve, un och ärch viel über dat Linux un alles dröm un drann för ze Dokomentiere. Un ne ganze Rötsch vun Firme don de ihre Software also de Projamme esu ömschrieve, su dat ze op dem Linux laufe däte. Un dat alles don se miestens als frieje Software mache, un dat Geld daför kut us Firme die dat sponsere däte, oder vun Stiftunge, de vun Spende un och odder vun Sponsore sich finanziere däte. Un wat och anders is als bei andere Sofware is dat sich de Lück ärch vill mie üvver dat Intranet zesamme findde däte, un och esu zesamme arbeide.

Henwies[Ändere · der Quälltäx ändere]

  1. loor ens nooch däm GNU/Linux-Nomenszänk
  2. Web-server

Websigge[Ändere · der Quälltäx ändere]