Ongerscheide zwesche Versione vun dä Sigg „Kölsch (Sprooch)“

Uß de Wikipedia
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
Jüppsche (Klaaf · Beijdrähsch)
Jüppsche (Klaaf · Beijdrähsch)
MKeine Bearbeitungszusammenfassung
Reih 1: Reih 1:
'''Kölsch''' eßß watt Kölsche schwaadt.
'''Kölsch''' es dat, watt die Kölsche schwaade.


Oder och om Kölle eröm. Äwwer nit ze wigg. Vleish esuh wigg wi wo dat [[Kölsch (Bier)|Kölsch]] jemaat weed.
Oder och om Kölle eröm. Äwwer nit ze wigg. Vieleich esu wigg wi wo dat [[Kölsch (Bier)|Kölsch]] jedrunke weed.

Kölsch es e ne Dialek vum [[Ripuarisch]]. Me darrv et ävver nit m'em [[Rheinischer Regiolekt|Rheinische]] verwääßele.


Kölsch eßß en Dialäkk vumm [[Ripoarisch]]. Ma darrv_et ned mi_m [[Rheinischer Regiolekt|Rheijnische]] verwäßßele.
== Wie et Kölsche entstande es ==
== Wie et Kölsche entstande es ==


Reih 11: Reih 12:


=== Dann kome de Franke ===
=== Dann kome de Franke ===
Em fönnefte Johrhondert noh Christus kome dann de [[Franken|Franke]] aan d'r Rhing, un drövver. Dat wohr e ne Stamm vun de [[Germane|Jerrmane]], un die hann et eetste Mohl vun zwei Mohl en aachzehnhondert Johr jeschaff, Kölle enzenämme, esu lang, wie Kölle noch en Stadtmuur hatt. Vun doh aan wood en Kölle ens Altfränkisch jeschwadt, un do hät sich bes hück nur winnisch draan jeändert. Ävver de Kölsche han ier Shprooh fuffzehnhundert Johr lang immer e besje moderniseet, un uss alle häre Länder et ein ov andere opjenumme, Esu es allmählich dat Kölsch vun hückzedaachs druss jewoode.
Em fönefte Johrhondert noh Christus kome dann de [[Franken|Franke]] aan d'r Rhing, un drövver. Dat wohr e ne Stamm vun de [[Germane|Jerrmane]], un die hann et eetste Mohl vun zwei Mohl en aachzehnhondert Johr jeschaff, Kölle enzenämme, esu lang, wie Kölle noch en Stadtmuur hatt. Vun doh aan wood en Kölle ens Altfränkisch jeschwadt, un do hät sich bes hück nur winnisch draan jeändert. Ävver de Kölsche han ier Shprooh fuffzehnhundert Johr lang immer e besje moderniseet, un uss alle häre Länder et ein ov andere opjenumme, Esu es allmählich dat Kölsch vun hückzedaachs druss jewoode.


== Et Vatterunser op Kölsch ==
== Et Vatterunser op Kölsch ==
Reih 40: Reih 41:


== Luur och ens he ==
== Luur och ens he ==
* de [[Swadesh Lėßß]] förr_et Kölsche
* de [[Swadesch Less]] vör et Kölsche
* de [[Wenker Säz]] op Kölsch
* de [[Wenker Sätz]] op Kölsch
* de [[:Category:Sigk op Kölsch|Sigge op Kölsch]]
* de [[:Category:Sigg op Kölsch|Sigge op Kölsch]]


* [[Hochdeutsche Naame (un ier kölsche Översäzzung)]]
* [[Hochdeutsche Naame (un ier kölsche Översätzung)]]
* [[Rudkäppche op kölsch]]
* [[Rudkäppche op kölsch]]



De Version vum 20. Aujuss 2012 öm 12:55 Uhr

Kölsch es dat, watt die Kölsche schwaade.

Oder och om Kölle eröm. Äwwer nit ze wigg. Vieleich esu wigg wi wo dat Kölsch jedrunke weed.

Kölsch es e ne Dialek vum Ripuarisch. Me darrv et ävver nit m'em Rheinische verwääßele.

Wie et Kölsche entstande es

Am Aanfang wor et Latein

Ie dat Kölle jejründt un en Stadt wor, han de Minsche, wo dann Kölsche druss jewoode sin als ens de Schnüs jeschwadt. De Römer han dann de Stadt jejründt, un eets en oppidum ubiorum, un dann en Colonia met Aldaa druss jemaat. Domet kome e paar Wööt Lateinisch en dä Kölsche ihr Sproch erin, die mer en Kölle bes hück bruche deit. Dä Dürpel (durus postis), de Muur (murus), de Pooz (porta), e ne Pohl (palus), de Pösje (procuratiunculæ), un de Trallije (trichilæ) sen e paare Beispillscher. Lutter Saache, die de jermanische Ubier zevür ja nit jekannt hann, ävver och dä Jux (jokus), de Moleste (molestia), un dä Wing (vinum), die kannten se bestimp add, wann och de Jernmane em Norde vum Reich nit e su jään Wing drinke dääte.

Dann kome de Franke

Em fönefte Johrhondert noh Christus kome dann de Franke aan d'r Rhing, un drövver. Dat wohr e ne Stamm vun de Jerrmane, un die hann et eetste Mohl vun zwei Mohl en aachzehnhondert Johr jeschaff, Kölle enzenämme, esu lang, wie Kölle noch en Stadtmuur hatt. Vun doh aan wood en Kölle ens Altfränkisch jeschwadt, un do hät sich bes hück nur winnisch draan jeändert. Ävver de Kölsche han ier Shprooh fuffzehnhundert Johr lang immer e besje moderniseet, un uss alle häre Länder et ein ov andere opjenumme, Esu es allmählich dat Kölsch vun hückzedaachs druss jewoode.

Et Vatterunser op Kölsch


Vatterunser

Leeve Herrjott, hellich ess Dinge Name.
Vum Himmel us rejeers Do et janze Weltall
noh Dingem Welle.
Wie ne Vatter sorgs Do för de Minschheit,
die he op de Äd Di Rich erwaden deit.
Vill Nut es en der Welt, döm bedde mer:
maach doch, dat keine Minsch mieh muss
Hunger ligge.
Nemm vun uns alle Sündeschold,
domet och jederein ess jnädich de eije
Schöldner.
Helf Do uns, dat meer alle Versökunge
widderstonn,
un halt alles vun uns fähn, wat unsem
iwije Heil schade künnt.

Amen. [1]

Luur och ens he

Quelle

  1. övvernumme vun dä 139. Sigg us däm Booch vum Jean Jenniches: Foder för Laachduve, Greven Verlag, Kölle, 2009. ISBN 978-3-7743-0435-2

Böcher

  • Wrede, Adam: Neuer Kölnischer Sprachschatz. 3 Bändt med 1168 Sigge. Greven Verlag, Kölle. 12. Auflach, 1999. ISBN 3-7743-0243-X
  • Hoenig, Fritz: Wörterbuch der Kölner Mundart. Nach der Erstausgabe von 1877. J. P. Bachem, Kölle 1952
  • Lützeler, Heinrich: Philosophie des Kölner Humors, Peters-Verlag, Hanau/Main 1954
  • Heike, Georg: Zur Phonologie der Stadtkölner Mundart — (Deutsche Dialektgeographie Band 57), Marburg 1964
  • Hirschberg, Martin & Hochhaus, Klaus: Kölsch för anzelore, Lütgen, Frechen, 1990, ISBN 3-9802573-0-4
  • Bhatt, Christa: Kölsche Schreibregeln. Bachem-Verlag, Kölle. 1. Auflach, 2002. ISBN 3-7616-1605-8.
  • Tiling-Herrwegen, Alice: De kölsche Sproch, Kurzgrammatik Kölsch-Deutsch. Bachem-Verlag, Kölle. 1. Auflach, 2002. ISBN 3-7616-1604-X
  • Resch, Helga & Bungter, Tobias: Sprachführer Kölsch (mit einer CD gesprochen von Tommy Engel). Verlag Kiepenheuer & Witsch, Kölle, 1. Auflach, 2004. ISBN 3-462-03557-6.
    Resch, Helga & Bungter, Tobias: Sprachführer Kölsch 2 - für Fortgeschrittene (mit einer CD gesprochen von Tommy Engel). Verlag Kiepenheuer & Witsch, Kölle, 1. Auflach, 2005. ISBN 3-462-03591-6.
  • Bhatt, Christa & Herrwegen, Alice: Das Kölsche Wörterbuch. Bachem-Verlag Kölle. 2. Auflach, 2005. ISBN 3-7616-1942-1
  • Meyer, Stephan]]: kleiner kölscher kosmos. LUND-Verlagsgesellschaft mbH, Kölle, 1. Auflach 2005. ISBN 978-3-938486-01-6, ISBN 3-938486-01-5.
  • das kölsche liedbuch. LUND-Verlagsgesellschaft mbH, Kölle, 4. Auflach 2006. ISBN 978-3-938486-00-9, ISBN 3-938486-00-7.

Websigge

Dä Artikel iss noh koot. Äwwä eä könnt bald enz länger sinn, wenn do mithilfs.
Jlich aanpakke? Dann loß jonn! 

Schablon:Link GA