Aristoteles

Uß de Wikipedia
En röhmesche Koppih vum jrihschesche Orinahl vum Aristoteles singem Kopp em Louvre

Der Aristoteles wohr ene alhl-jrihschesche Fillosoff, Weßeschaffler, Schöhler vum Plato un ene Lährer vum Aläkßander. Ojinahl jrihschesch däht mer en Ἀριστοτέλης schrihve. Dat kammer övversäze, dann heis et „der bäßte Zwäk“ udder „de bäßte Affseesch“. Hä wood jebohre en dä Schtadt Stagira em Norde vum dohmohleje Jrihscheland em Johr 384 vör Krestos em Jebehd öm dat Thessaloniki vun hük, un hät jelähf bes en et Johr 322 vör Krestos. Jeschtorrve es hä en Euboea.

Singe Vatter wohr der Nicomachus, der Liivaaz vum mazedohnesche Künning Amyntas dem drette. Dä Vatter es jeschtorrve, wi singe Sonn Aristoteles norr e Kind wohr, dröm wohd der Proxenus vun Atarneus singe Vörmund.

Met aachzehn Johr es hä em Plato sing Akkademih ennjetrodde. Hä bleev doh en Atheen bes hä sibbeundrißßesch wohr, öm et Johr 347 vör Krestos. Sing schrefflesch övverlivverte ärbeijde jonn övver de dohmohleje Fifik, de Weßeschaffte vum Lävve, de Weßeschaff vun de Diere, de Mettafisik, de Loggik, de Ettik, de Ästhettik, de Po'esih, et Thijater, de Mussik, de Rhetorrik, de Weßeschaff vun de Schprohch, de Politek, de Verwalldong un sin et eezte ömvaßende Jedangkebouwärk vun de wäßlejje Fillisoffih. Dröm kallt mer och bes hück vun em Aritoteles sing Fillosffih un jehde Schöhler am Jümnahsijum un jehde Schtudänt en enem Fach vun de su jenannte jeisteje Weßeschaffte moß sesch doh met beschäfftejje. Hä jelld als der Bejrönder vun de neujere Weßeschaffe vun Europpa.

Koot nohm Plahto singem Duhd jingk hä vott vun Atheen un wohd vum Johr 343 vör Krestos avv ene Lährer vum Aläkßander, spääder der jruhße jenannt, op jeheijß vun däm singem Vatter Philip. Dat johv em jehde Mänge Schangse un Müjjeleschkeijte vun vill Jäld. Hä dähd en Sammlong vun Bööscher bejrönde un di hann em jehllve sällver honderte Böhscher ze schrihve. Hä es dann en dä Zigg von de platohnesche Lihre mih zor Ämpirih, allsu zom weßeschafflejje Beobachte, övverjejange. Hä wohr övverzeusch, dat et Weße vun alle Minsche un de Lück schihßlesch un ändlesch op de Wahnämmong opjebout wohr. Dadd es bes hück eine vun de Seule vun de Weßeschaffte vun de Natuhr un Ättlijjem doh drövver eruß jeblevve.

Singe Mettafisik häd Jrondlahre jelaht för de Jelihrte en Kleinahsije un Arrahbijje. Doh nännd mer en med öhndlesch Respäk „der eezte Lihrer“ (المعلم الأول).