Achterhoeks

Achterhoeks, dat spresch mer Aachterhukß, es enne Sproochejropp en de Nederläng. Wi dä Name schonn säät, kallt me se em Achterhoek, däm Stöck fon de Provinß Gelderland em Oßte van de jeldersche Eijssel, beß noh de Jrenß fun Dütschland.

Et Sproochjebeed fom Achterhoeks em Jelderland (noh'm Jo Daan)
En dämm helljöhne Jebeed eß dä Dijaläk jet mieh med jeldersche Ėnflöß,
en dämm donkeljöhne Jebeed eß dat Aachterhukß dem Twentß äähnlijjer.

Dijalägte on Forwanntschaffte

En däm Jebeed jidd et vill foschiidenne Dijalägde, di all beij et Achterhux jezallt wääde. Em Norde un Oßte eß dat däm Jrafschafter Platt em düütsche unn em Twentß odder em Sallands us de Neederläng zemmlesch äänlesch, di doh aanjrenze don. De weßßlijje Dijalägde wääde och ald beij et Oß Vellühwß jeräschnet un komme jedd obb et Jelldersche. En faßjelaate oddo offizjäl Schriifwiiß han se em Aachterhuks nit, ävver em weesentlesche bruche se wall all deselve Aat, ier Sprooche ze schriive un bochstabbėere, un dat eß noh de Jrundrääjelle vom Nederlängsch esu wi mmer et schwaadt, ävver med Saache uss em Dütsch dobeijenomme, woh dat Nederländesch nit rik.

Wi deijt mer t enzotėere?

Et Aachterhuukß zallt zem Nedersaksisch fon de Nederläng un domet zo de Nederfränkesche Sprooche fun de kontinentaale Weßjerrmaanėsche Sprooche.

Jraad wi de Sprooche op der ander Sik fon de Jrens bess errop noh Duisbursch un Mölm däät mer et Aachterhoks noch en de spääde Prüüßezick onger dä Bovverbejreff fan et Düütsch Nederlängsch faße.

Fille donn et Wäßfäälesche, oddo winnėschßtens et Wäßmönßterlänndesche em düütsche Sproochroum un et Twents em neederlängsche mem Aachterhukß zesamme alß eijn Sprooch aalooəre, ävver eß klooh, zick länger ald sen di sesch ussenneeijn am äntwekkelle, un en de miehtßte Väll eß de Jränß zwesche der Staate och zėmmlėsch noh aan de Jränß zwesche de nöüjerre Öngescheed en de Sprooche

Dä Kohd noh dä Norrəm ISO 639-3 förr et Aachterhugs eß act.

Wi't Aachterhugs jebruch weed

Mussik

Der Achterhook kent völl Bänds, di de eijen Sprooch bruche, zem Bäjspöll: Normaal, Boh foi toch, Jovink en de Voederbietels, de Spitfires, un nit zoläz Old ni-js wo Medspeller beij sėn, di j och beij Normaal ode Boh foi toch jewääse woohre.

Jrammatik

De Jrammatėk fom Aachterhuks eß annders wi em Neederlängsch un annders wi em Düütsch oddo Neederdütsch. Se eß ööhnzwoh dozwesche. Hee e paa Beijspöll:

Donn Wöht

De Kunjugazjohn fun de Donn Wöht hät en de MeerZahl alldewiel de jlische Vorrəm wi de Du-Forrəm en de Eijnzahl:

Jäjewat - Eijnzahl
esch loufen		ik loope
Do löüfß, Do löpß		i-j loopt		dou löpste
hä löüf, hä löp		hee, hie löp
Jäjewat - Mihzahl
mir loufe		wi-j loopt
Ühr louf, Ühr loufd		jullie loopt
seij loufe, seij loufen		zee, zie loopt
Fojangeheijt - Eijnzahl
esch leef		ik leepe		(Klengk wi: liepe)
Do leefß		i-j leep'n
hä leef		hee leep
Fojangeheijt - Mihzahl
mir leefe		wi-j leep'n
Ühr leevd		jullie leep'n
seij leefe		zie leep'n

Ömluute

En annder Eijeaad eß dä Ömluut, janns äänlesch wi beij onß un och em Lėmmborjesche, dä ävver em Neederlängsch un Holländesch jannß onbeėkannd eß. Wi heh kütt hä en de Fokleijnerongßforrme un en de Dėngwööd ier Mihzahle för, ävver angėsch jeschrevve wi beij onß, dröm han di winnijer Püngksche:

Hongk - Höngksche - Höngk		hond - höndjen - hönde
Hand - Hängksche - Häng		hand - hendjen - hende
Muuß - Müüßje - Mühß		moes - muusken - muuze
Mann - Männeke, Männsche - Mannslück		man - menneken - mansleu

Et Vatter Onser

En Winterßweik, dat heijß op Aachterhuugß Winterswiek un op Nommaal-Holländesch Winterswijk, bett mer et „Fatter Onser“ esu:

Unzen Vader in de hemelen,
laot dienen name eheilegd worden;
laot dien könninkriek kommen;
laot dienen wille gebeuren
op de eerde zo as in den hemel.
Gef uns noo uns dageleks brood
en vergef uns unze scholden
zo as ok wi-j vergeft
wee bi-j uns in de schold staot;
en breng ons neet in verzeuking,
maor maak uns vri-j van 't kwaod.
Want van Di-j is het könninkriek
en de krach en de glorie
noo en alle dage.
Amen.

Bööscho

• Loor beij de Qwelle.

Wäpsigge

• Dat Jleijschneß fom verloore Son, in de Dialekte fon Dinxperlo, Farßefeld, un Winnterßweik
• Atikkelle op Aachterhuuks en de Wikkipedija en de (neederlans) needersaksėsche Dijaläkte