Niederfränkisch (Sprooch)

Uß de Wikipedia
Jebiet van't Nederfränkisch

Niederfränkisch is ene Jrupp vun Shprooch, die vun Lück am Nidderrhing, östlisch vum Rhing, in de Neederläng un in de flämische Teile vun Beljie un Frangkrisch jeshproche weede.

Afjrenzung zöm Ripoarische[Ändere · der Quälltäx ändere]

De Jrenz zwesche däm niederfränkische un däm ripoarische Shproochruum in Döitshlandt wööt durch de Uerdinger un de Benrather Linie jekennzeichnet. Dozwische jitt_et en Reih vun Mischforme zwische däm Niederfränkische un däm Ripoarische. Dat heeß, dat de Lück die nördlisch vun d'r Uerdinger Linie wohne, für "Ich" op Hochdöitsch vun d'r Usshprooch nit "Ich" odder "Isch" saare, sondern "Ik". Süüdlisch vun d'r Benrather Linie wööt zwische "make" un "mache" ungerschiede. Beide Linien sin im Rheinischen Fächer zusamme mit noch vill angere shproochlische Trennungs-Linie opjeführt.

Verbindung zöm Neederlängische[Ändere · der Quälltäx ändere]

De niederfränkische Dialeck in Döitshlandt un et hüggije Neederlängische han ville Jemeinsamkeede, die man uch op Anhieb erkenne kann. Se kumme all vum Salfränkische, dat im Meddelalder ene jängije Shprooch im Handel woor. Doch dat hätt disse Lautverschiebung ja nit mitjemaach. Un weijl Neederlängisch uch_ene niederfränkische Shprooch is, jivv_et dadurch de Verbindung züm Neederlängische.

Mischdialekte[Ändere · der Quälltäx ändere]

De foljenden Dialekte weede kinner Shproochjruppe zujeordnet, weil se sowohl Elemente vum Nieder- als uch vum Mittelfränkische (Ripoarisch) enthalde donnt.

Dat sinn:

Dat däm ierschden Punkt doarnäwe keen "Ängere" stonn had un och keen "Ändere", ös doar wel neks te änderen, äwwel souövööl ös mech kloar, Kriewel, Jlabbach, Kaarsch, Mierböösch, Viersche, Hinsberjisch, die leije d'r nit "östlisch" van däm Rhin(g/k) op d'r schääl Sii(k), die sue schääl af jääl (gelb) joarnit ös, wat de "blühenden Landschaften" aanjeit, äwwel en d'r Frusuose-Tiid "neidisch" woaren jewess op de frusuosische Reveluzziongs-Vräiheiten op de "westlische" Sii(k) van däm Rhin, wuo al sinds 1794 de Repupbikk sttjevongen had. Jarnit suo verkiert ös uut fruosüösische "Sicht" (Sigg/Säeit, dat'r'dat nit möt Seik verwässelen dut), als de Finales van de Wöörd fruosüösisch em Proffenzaalesche Akktsänng, suo als "dömäng-mattäng" (demain matin) uutjeschpoake jewess wuore, suo dat uut "Kind" (niederfänkisch: "Kend") de Uutsproach "Käng" wörd, wuoröm de Känjeruuhs dan doch en Australie läewe, äwwel enne Pariser, däm juut "deutsch" sprek, hüert däm en Kölle nömmes aan, dat dat keene Köllsche wüer. Dat de Rejjjonaal-Schproach am Noordrhing suowiesuo een Miks- of Meesch- af Misch-Schpoach wüer, dat ös bekennd sinds de Fruosuose-Tiid, une mélange de Flamand, Braband et Allemand (régéstes de l'armée de la terre, 1024, série memoires et reconnaissances, Paris)... un ömmer noch van öwwer 30% jeschproake un 'öt mäkt neks wat füür'n Ortekofftajraffie (Orthokoftagraphie) doarvan jemäkk wörd...