Ongerscheide zwesche Versione vun dä Sigg „Kirchroa“

Uß de Wikipedia
Versionsgeschichte interaktiv durchsuchen
← De Änderong dovör zeijeDe Änderong donoh zeije →
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
VisuellWikitext
Stephan 0796 (Klaaf · Beijdrähsch)
486 Bearbeitungen
Keine Bearbeitungszusammenfassung
Stephan 0796 (Klaaf · Beijdrähsch)
486 Bearbeitungen
Keine Bearbeitungszusammenfassung
Reih 53: Reih 53:


Vuur de Franse tsiet maachet Kirchroa as [[sjepebank]] en [[hierlekheid|herliechheed]] deel oes van 't Land va Roa. D'r lieëw va keël is 't wappe va (Hertse)Roa. D'r Lambert is d'r petroeën va Kirchroa. Ooch op ao zieëjele zunt dizze tswai simbole tse vinge. Bij 't aavroage van 't wappe woar Kirchroa al ing jrosse koempelesjtad, vandoa dat de tswai pikkelhammere as simbole va jenne koel woeëte tsouwjevoogd.<ref>[http://www.ngw.nl/heraldrywiki/index.php?title=Kerkrade Heraldrywiki - Kerkrade]</ref>
Vuur de Franse tsiet maachet Kirchroa as [[sjepebank]] en [[hierlekheid|herliechheed]] deel oes van 't Land va Roa. D'r lieëw va keël is 't wappe va (Hertse)Roa. D'r Lambert is d'r petroeën va Kirchroa. Ooch op ao zieëjele zunt dizze tswai simbole tse vinge. Bij 't aavroage van 't wappe woar Kirchroa al ing jrosse koempelesjtad, vandoa dat de tswai pikkelhammere as simbole va jenne koel woeëte tsouwjevoogd.<ref>[http://www.ngw.nl/heraldrywiki/index.php?title=Kerkrade Heraldrywiki - Kerkrade]</ref>
==Historische inweunertsale==
Hei-ónger is jód tse zeen wie 't dörp Kirchroa vanaaf d'r tswaide helft van d'r nüngtsiende ieëw oeswees bis ing riechtieje sjtad. Doatseënuëver sjteet dat d'r krimp hei ooch ieëder begós: me zuut dat al in de joare zessieg. Dizze krimp jeet bis op d'r daag van hüj durch.

{|
|- valign=top
|
{| class=wikitable
! Joar !! Tsaal !! Waas (jans Limburg)
|-
| 1830 || 3.425<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1830_00_B.xls Volkstsellóng 1830]</ref> || --
|-
| 1840 || 3.830<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1840_00_S11.xls Volkstsellóng 1840 - Limbörg]</ref> || +11,8% ''(+5,6%)''
|-
| 1849 || 4.240<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1849_06_H2.xls Volkstsellóng 1849 - Hertiegdóm Limburg: jemingdesjewies indelóng va jen provins]</ref> || +10,7% ''(+4,3%)''
|-
| 1859 || 4.800<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1859_01_H3A.xls Volkstsellóng 1859 - Plaatsjlieje indelóng]</ref> || +13,2% ''(+4,4%)''
|-
| 1869 || 5.037<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1869_01_H4A.xls Volkstsellóng 1869 - Egentlieje of jetselde bevölkeroeng in eder jemingde van 't riek]</ref> || +4,9% ''(+4,5%)''
|-
| 1879 || 6.105<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1879_05_H1.xls Volkstsellóng 1879 - Limburg: plaatsjlieje indelóng]</ref> || +21,2% ''(+7,0%)''
|-
| 1889 || 7.017<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1889_13_H1.xls Volkstsellóng 1889 - Limburg]</ref> || +14,9% ''(+6,8%)''
|-
| 1899 || 9.389<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1899_11_H1.xls Volkstèlling 1899 - Limbörg]</ref> || +33,8% ''(+10,2%)''
|}
|
{| class=wikitable
! Joar !! Tsaal !! Waas (jans Limburg)
|-
| 1909 || 15.666<ref>[http://www.volkstelling.nl/nl/volkstelling/imageview/VT190901T/index.html Volkstsellóng 1909 - Plaatslieje indelóng]</ref> || +66,9% ''(+17,8%)''
|-
| 1920 || 25.494<ref>[http://www.volkstelling.nl/nl/volkstelling/imageview/VT192001T/index.html Volkstsellóng 1920 - Plaatsjlieje indelóng]</ref> || +62,7% ''(+32,6%)''
|-
| 1930 || 36.705<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1930_01_T1.xls Volkstsellóng 1930 - Plaatsjlieje indelóng]</ref> || +44,0% ''(+25,1%)''
|-
| 1947 || 40.641<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/VT_1947_B1_T.xls Volkstsellóng 1947 - Plaatsjlieje indelóng]</ref> || +10,7% ''(+24,2%)''
|-
| 1956 || 47.131<ref>[http://www.volkstelling.nl/web/excel/WT_1956_B1_T.xls Woeënóngtsellóng 1956 - Wiechtiegste jejeëves per jemingde]</ref> || +16,0% ''(+27,3%)''
|-
| 1960 || 49.184<ref>[http://www.volkstelling.nl/nl/volkstelling/imageview/VT196002T1/index.html Volkstsellóng 1960 - Bevölkeroeng va jemingde en óngerdele va jemingde]</ref> || +4,6% ''(+7,4%)''
|-
| 1971 || 47.350<ref>[http://www.volkstelling.nl/nl/volkstelling/images/pdf/VT_1971_B1A_T.pdf/VT_1971_B1A_T.pdf Volkstsellóng 1971 - Plaatsjlieje indelóng]</ref> || -3,7% ''(+13,9%)''
|}
|}

;Bemerkoenge
* Alle tsale zunt nog oane [[Egelze|Ejelze]] wat ieësj in 1982 bij Kirchroa koam.
* De tsale vuur 1971 zunt aafjerunk óp janse vunneftsale.

;[[Indexciefer|Rillatief entwiklóng]] van 1830 bis 1971
([[logaritme|logaritmische]] sjoal; ''v''<sub>1830</sub>=100)<br>
<timeline>
ImageSize = width:755 height:430
PlotArea = left:40 right:10 top:10 bottom:20
TimeAxis = orientation:horizontal
AlignBars = justify
Colors =
id:gray1 value:gray(0.9)
DateFormat = yyyy
Period = from:1830 till:1971
ScaleMajor = unit:year increment:10 start:1830
PlotData =
bar:3162 color:gray1 width:1
from:start till:end
bar:1000 color:gray1
from:start till:end
bar:316 color:gray1
from:start till:end
bar:100 color:gray1
from:start till:end
bar:32 color:gray1
LineData =
layer:front
points:(40,120)(90,125) color:blue width:1 #1830-40 index 100-105,6 formule: 200log(1/10x)-80 boebij x=index
points:(90,125)(135,128) color:blue width:1 #1840-49 index 105,6-110,2
points:(135,128)(185,132) color:blue width:1 #1849-59 index 110,2-115,0 (nao bove aofgerund vaan 114,9...)
points:(185,132)(235,136) color:blue width:1 #1859-69 index 115,0-120,2
points:(235,136)(285,142) color:blue width:1 #1869-79 index 120,2-128,7
points:(285,142)(335,147) color:blue width:1 #1879-89 index 128,7-137,1
points:(335,147)(385,156) color:blue width:1 #1889-99 index 137,1-151,1
points:(385,156)(435,170) color:blue width:1 #1899-1909 index 151,1-178,2
points:(435,170)(490,195) color:blue width:1 #1909-20 index 178,2-236,4
points:(490,195)(540,214) color:blue width:1 #1920-30 index 236,4-295,7
points:(540,214)(625,233) color:blue width:1 #1930-47 index 295,7-367,2
points:(625,233)(670,249) color:blue width:1 #1947-56 index 367,2-443,0
points:(670,249)(690,255) color:blue width:1 #1956-60 index 443,0-475,6
points:(690,255)(745,267) color:blue width:1 #1960-71 index 475,6-541,5
points:(40,120)(90,130) color:green width:1
points:(90,130)(135,139) color:green width:1
points:(135,139)(185,149) color:green width:1
points:(185,149)(235,154) color:green width:1
points:(235,154)(285,170) color:green width:1
points:(285,170)(335,182) color:green width:1
points:(335,182)(385,208) color:green width:1
points:(385,208)(435,252) color:green width:1
points:(435,252)(490,294) color:green width:1
points:(490,294)(540,326) color:green width:1
points:(540,326)(625,335) color:green width:1
points:(625,335)(670,348) color:green width:1
points:(670,348)(690,351) color:green width:1
points:(690,351)(745,348) color:green width:1
</timeline>

Jrun: Jemingde Kirchroa<br>
Bloa: Provins Limburg

==Eveneminte==
* [[Orlandofestival]], e joarlichs festival vuur [[kamermeziek|kamermoezziek]].
* [[Wereld Muziek Concours]], veerjoarlichs internationaal moezziekfestival.

==Jehuchte en buurtsjappe==
[[Gehuch|Jehuchte]] en [[buurtsjap]]pe va Kirchroa:
*[[Berenboesj]] ([[Berenbos]])
*[[Blieërhei]] ([[Bleijerheide]])
*[[Eresjteng]] ([[Erenstein]])
*[[Egelze]] ([[Eygelshoven]])
*[[Haander]] ([[Haanrade]])
*[[De Ham (Kirchroa)|Ham]]
*[[De Heilust]] ([[Heilust]])
*[[De Hoots]] ([[Holz]])
*[[De Jraat]] ([[Gracht]])
*[[Kaalhei]] ([[Kaalheide]])
*[[Kloeësterbusj]] ([[Kloosterbos]])
*[[Krichelenberg]] ([[Krekelenberg]])
*[[Kirchroa]] ([[Kerkrade]])
*[[De Klink]] ([[Klink]])
*[[De Loeët]] ([[Locht]])
*[['t Mucherveld]] ([[Mucherveld]])
*[[Nulled]] ([[Nulland]])
*[[Panneshei]]
*[[Rolduckerveld]]
*[[Sjevemet]] ([[Chèvremont]])
*[[Sjpekhei]] ([[Spekholzerheide]]) en [[Ónger Sjpekhei]]
*[[Terwinsele]]
*[[Valkenhoeze]] ([[Valkenhuizen]])
*[[Vauputs]]
*[[De Vink]]

==Bekinde Kirchröadsjer==
* [[Willy Brokamp]], foesballer MVV, Ajax en Oranje
* [[Wiel Coerver]], bekankde foesbaltrainer
* [[Piet Giesen]], foesballer va Roda Sport, PSV, ADO, Fortuna, AS Oostende en 't Nederlands elftal
* [[Frans Haselier]], buutereedner
* [[Gerard Hoenen]], foesballer van Roda Sport, PSV, MVV
* [[Andrew van Horssen]], óesvinger en politieker
* [[Sjaak Janssen]], buutereedner
* [[Ger Kockelkorn]], politieker
* [[Ralf Krewinkel]], politieker
* [[Wiel Kusters]], diechter en sjriever
* [[Tij Kools]], sjriever en publicist
* [[Niek Ploum]], zenger, sjriever
* Ludwig Rutar, bekind va [[Leni & Ludwig]]
* [[Hein Simons]], zenger
* [[Yvonne Timmerman-Buck]], vuurzitter Ieësjte Kamer
* [[Jack Vinders]], theaterman en zenger
* [[Paul Weelen]], sjriever en dichter
* [[Frans Wiertz]], bissjof
* [[Thijs Wöltgens]], politieker

==Dörpsveraine==
* ''D'r Wawwel'', dialekverain
* [[Harmonie|Harmenie]] Sint Pancratius Nullet


==Extern linke==
==Extern linke==

De Version vum 25. Aprel 2020 öm 18:28 Uhr

Dä Lemma-Titel he es jeschrieve un bochstabeet en de Sproch vum Oot.


Dit artikel is jesjrieëve op 't Kirchröadsj en sjteët i jen Hollesje sjpelling

Wappe Kaat
Wappe va Kirchroa
 Laag va Kirchroa i Hollesj Limburg
Basisdaten
Provincie: Hollesj Limburg
Wie jroeës is dat? 21,94 km²
Wie vöal lü woeëne doe? 45.951 (01.04.2016)[1]
Lück pro kwadraatmeter: 2.094 Minsche pro km²
Wie huh ligk dat? 140-170 N.N.
Poskode: 6460-6471
Vuurwal: 045
Woeë is dat jenau? 50° 52' n. Br., 06° 04' ö. L.
Sjtaddeel: 3 sjtaddeler
Officiele website: www.kerkrade.nl
Politiek
Bürjermeijster: Jos Som (CDA)
Laag va Kirchroa i Hollesj Limburg

Kirchroa (Limburjisch: Kèrkraoj of Kirkroa; Nederlands: Kerkrade) is ing jemeende en ing sjtad in 't zuudoste va Hollendsj Limburg. De lü kalle hei 't Kirchröadsj, e Ripuarisch dialekt, wie óch i Bóches, Zumpelveld en i Vols. Jet jans angesj wie de mieëtste Limburjer lü kalle. De sjtad houw óp d'r 31e jannewaar van 2019 45.699 i-woeënere. Burjemeester is Jos Som van 't CDA. Kirchroa is tsezame mit Heële, Lankgraaf en 't Dütsje Roa (Herzogenrath), a jen angere zie van de jrens, ing agglomeratie. Ejentlieg vörmt 't ing sjtad mit Roa. Mit Roa is de jemeende de "Europasjtad" Eurode. Doa-oave ligkt 't óch nit wied va Oche.

Sjtadsjesjiechte

De sjtad hat jing jesjiechte es jroeëse handelssjtad, woadurch me i Kirchroa ummezuns zal zukke noa vöal ouw jebouwe. Ze is vuur 't wichtigste deel noa d'r krig entsjtange - de nui sjtadsvieëdele vulle de löcher óp tusje de ouw dörper, die me döks noch jód tseruk ziet. Wieër is Kirchroa bekand um zieng wieë anlaag, parke wie d'r Botaniesje Jaad die de bewoeënere lof mósse jeëve. Tsezame mit Heële en Lankgraaf weëd Kirchroa waal "Parksjtad Limburg" jenómpd. I 2005 is i Kirchroa d'r ieësjte richtieëje Limburgse zoo óp jange: d'r Jaiajaad.

Wie väöl plaatsje i Limburg woar Kirchroa al in de Romeinse tsiet bewoeënd. Archeologiesj óngerzuk hat zoeëjaar bewoeëning oes de prehistorie beweëze. De ieëtsjte moal dat't dörp weët jenómpd is in 960, in dat joar woeëd in 't dörp Rode ing kirch jebóuwd. De abdij Rolduc braat de plaatsj in de Middelieëwe tse bluij, en in 1630 woeëd 't tot herliechheed verhoave. Noa d'r Achtsiegjöarige Krig bloof de plaatsj in Sjpaanse heng, sjpieëder in Österaichse. Sait 1815 is de plaatsj vuur 't jroeëtste deel Hollendsj, bis ee jrensprobleem mit Pruse d'r vuur zörjet dat 't in tswai sjtukker verdeeld woeëd - 't anger deel is Roa of Hertseroa, de Nuisjtraos en d'r Worm zunt de jrens.

Al in d'r tswelfde ieëw woeëte i Kirchroa koale jewonne. Noa de Franse tsiet zunt de koele in kotte tsiet jroeëser woeëde; durch de immijratsioeën waset Kirchroa mit, van e jroeës dörp bis ing richtieje sjtad. Noa 1900 noom Heële evvel de laitoeng.

  • D'r Joep, ozze koempel is e beeldje op d'r maat.

Wappe

Óp 26 fibberwaar 1887 krig Kirchroa van d'r Hoeëge Road van Adel e wappe tsouwjekaank, dat ziech zoeë liet umsjrieve:

In ee veld va jood (jeël) 't bild van d'r H. Lambert, jekleed mit pluviale va keël (roeëd), mit mantelkrans va jood, woa-ónger inne alba va zilver (wies), hoadend i jen rechterhank ee zjweëd va zilver en i jen linke inne bisjofssjtaf va jood; haufweëg oeskómmend hinger ee sjild va zilver, beloa mit inne lieëw va keël, mit doebbele sjtart, jetónk en jekrald va jood; hinger 't sjild pikkelhammere en sautoir.

Vuur de Franse tsiet maachet Kirchroa as sjepebank en herliechheed deel oes van 't Land va Roa. D'r lieëw va keël is 't wappe va (Hertse)Roa. D'r Lambert is d'r petroeën va Kirchroa. Ooch op ao zieëjele zunt dizze tswai simbole tse vinge. Bij 't aavroage van 't wappe woar Kirchroa al ing jrosse koempelesjtad, vandoa dat de tswai pikkelhammere as simbole va jenne koel woeëte tsouwjevoogd.[2]

Historische inweunertsale

Hei-ónger is jód tse zeen wie 't dörp Kirchroa vanaaf d'r tswaide helft van d'r nüngtsiende ieëw oeswees bis ing riechtieje sjtad. Doatseënuëver sjteet dat d'r krimp hei ooch ieëder begós: me zuut dat al in de joare zessieg. Dizze krimp jeet bis op d'r daag van hüj durch.

Joar Tsaal Waas (jans Limburg)
1830 3.425[3] --
1840 3.830[4] +11,8% (+5,6%)
1849 4.240[5] +10,7% (+4,3%)
1859 4.800[6] +13,2% (+4,4%)
1869 5.037[7] +4,9% (+4,5%)
1879 6.105[8] +21,2% (+7,0%)
1889 7.017[9] +14,9% (+6,8%)
1899 9.389[10] +33,8% (+10,2%)
Joar Tsaal Waas (jans Limburg)
1909 15.666[11] +66,9% (+17,8%)
1920 25.494[12] +62,7% (+32,6%)
1930 36.705[13] +44,0% (+25,1%)
1947 40.641[14] +10,7% (+24,2%)
1956 47.131[15] +16,0% (+27,3%)
1960 49.184[16] +4,6% (+7,4%)
1971 47.350[17] -3,7% (+13,9%)
Bemerkoenge
  • Alle tsale zunt nog oane Ejelze wat ieësj in 1982 bij Kirchroa koam.
  • De tsale vuur 1971 zunt aafjerunk óp janse vunneftsale.
Rillatief entwiklóng van 1830 bis 1971

(logaritmische sjoal; v1830=100)

Jrun: Jemingde Kirchroa
Bloa: Provins Limburg

Eveneminte

Jehuchte en buurtsjappe

Jehuchte en buurtsjappe va Kirchroa:

Bekinde Kirchröadsjer

Dörpsveraine

  • D'r Wawwel, dialekverain
  • Harmenie Sint Pancratius Nullet

Extern linke

Rifferensies

  1. ↑ http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=37230NED&D1=17-18,20&D2=57-60,63-65,67-71,73,75-77,81-82,84-86,88-91,93-97,100
  2. ↑ Heraldrywiki - Kerkrade
  3. ↑ Volkstsellóng 1830
  4. ↑ Volkstsellóng 1840 - Limbörg
  5. ↑ Volkstsellóng 1849 - Hertiegdóm Limburg: jemingdesjewies indelóng va jen provins
  6. ↑ Volkstsellóng 1859 - Plaatsjlieje indelóng
  7. ↑ Volkstsellóng 1869 - Egentlieje of jetselde bevölkeroeng in eder jemingde van 't riek
  8. ↑ Volkstsellóng 1879 - Limburg: plaatsjlieje indelóng
  9. ↑ Volkstsellóng 1889 - Limburg
  10. ↑ Volkstèlling 1899 - Limbörg
  11. ↑ Volkstsellóng 1909 - Plaatslieje indelóng
  12. ↑ Volkstsellóng 1920 - Plaatsjlieje indelóng
  13. ↑ Volkstsellóng 1930 - Plaatsjlieje indelóng
  14. ↑ Volkstsellóng 1947 - Plaatsjlieje indelóng
  15. ↑ Woeënóngtsellóng 1956 - Wiechtiegste jejeëves per jemingde
  16. ↑ Volkstsellóng 1960 - Bevölkeroeng va jemingde en óngerdele va jemingde
  17. ↑ Volkstsellóng 1971 - Plaatsjlieje indelóng

Quelle

Di Sigg heh stamp vun „https://ksh.wikipedia.org/w/index.php?title=Kirchroa&oldid=1601970“.